Het paardenpaspoort wordt vaak gebruikt om aan te tonen dat men eigenaar van een paard is. Maar is dit identiteitsbewijs eigenlijk wel een eigendomsbewijs?

Aan een paard is niet af te zien wiens eigendom het is. In verschillende situaties is het wel van belang dat vaststaat wie de eigenaar van het paard is. Een voorbeeld van zo’n situatie is de verkoop van een paard. In de praktijk wordt het paardenpaspoort vaak door eigenaren gezien als bewijs dat het paard van hen is. Het paardenpaspoort is het identiteitsbewijs van een paard. De vraag die in dit artikel centraal staat, is of het paardenpaspoort (ook) een eigendomsbewijs is.

Eigendoms(overdracht)

Voor het antwoord op deze vraag moet worden gekeken naar het goederenrecht. Het goederenrecht regelt de eigendom van goederen. Er zijn verschillende manieren om eigenaar te worden van een goed (erfopvolging, verjaring etc.). De meest voorkomende manier is eigendomsoverdracht. Een goed, zoals een paard, kan op die manier van eigenaar wisselen. De wet stelt een aantal eisen aan eigendomsoverdracht. Eén van die eisen is dat het goed moet worden geleverd. Op welke wijze dat moet gebeuren, is afhankelijk van het soort goed. Wat betreft de levering wordt onder andere onderscheid gemaakt tussen onroerende zaken en roerende zaken.

Onroerende zaken zijn bijvoorbeeld huizen en andere gebouwen. Onroerende zaken kunnen op grond van de wet alleen worden geleverd door een notariële akte die tussen de partijen is opgemaakt. Deze notariële akte moet vervolgens worden ingeschreven in de openbare registers die daarvoor bedoeld zijn. Omdat de onroerende zaak alleen op deze manier kan worden geleverd, ‘bewijst’ de notariële akte de eigendom. De notariële akte kan dan ook worden aangemerkt als eigendomsbewijs.

Roerende zaken zijn bijvoorbeeld auto’s en paarden. De meeste roerende zaken kunnen volgens de wet worden geleverd door bezitsverschaffing. Dat betekent dat ervoor moet worden gezorgd dat ‘de nieuwe eigenaar’ het goed in zijn macht krijgt. Dat kan op veel verschillende manieren. Er zijn feitelijke manieren, maar ook onzichtbare manieren. Stel: een eigenaar verkoopt zijn paard. Hoe kan hij er dan voor zorgen dat ‘de nieuwe eigenaar’, de koper, het paard in zijn bezit krijgt? Hij kan het paard bijvoorbeeld (feitelijk) afgeven aan ‘de nieuwe eigenaar’. Verkoper en koper kunnen ook afspreken dat zij het paard laten staan op de manege waar verkoper het paard al gestald had staan. De manege zal het paard dan voortaan voor ‘de nieuwe eigenaar’ houden. En zo zijn er nog vele andere manieren van bezitsverschaffing.

Geen eigendomsbewijs

Het is voor de eigendomsoverdracht van een paard dus niet vereist dat het paardenpaspoort op naam van ‘de nieuwe eigenaar’ wordt gesteld. Het is voor de eigendomsoverdracht van een paard zelfs niet nodig dat het paardenpaspoort in handen komt van ‘de nieuwe eigenaar’. Dat maakt dat het paardenpaspoort geen eigendomsbewijs is.

Bewijs

Dat het paardenpaspoort geen eigendomsbewijs is, betekent niet dat dit paspoort niet kan bijdragen aan de bewijslevering. Volgens het Nederlandse burgerlijk procesrecht kan in beginsel op alle manieren bewijs worden geleverd. Als er discussie bestaat over wie de eigenaar van een paard is en het komt uiteindelijk tot een rechtszaak, dan kan het paardenpaspoort dus als bewijs worden aangedragen. Daarbij is het wel zinvol dat het paspoort op naam van de eigenaar staat. Het is uiteindelijk aan de rechter om te beoordelen welke waarde hij aan het paardenpaspoort hecht.

Aangezien het paardenpaspoort geen sluitend bewijs vormt, is het verstandig om ook andere bewijsmiddelen aan te dragen om het eigendom aan te tonen. Als het paard is gekocht, kan bewijs worden geleverd van de koop, bijvoorbeeld door een schriftelijke koopovereenkomst, een factuur, een betalingsbewijs of correspondentie over de koop. Het is dus van belang om bij dergelijke transacties zoveel mogelijk op papier te zetten, zodat al die documenten op een later moment als bewijs kunnen dienen.

Conclusie

Het paardenpaspoort is dus geen eigendomsbewijs. Dat is misschien maar goed ook. Het paardenpaspoort moet namelijk altijd bij het paard zijn, terwijl het paard niet altijd bij zijn eigenaar is. Het paardenpaspoort is daardoor niet altijd in handen van de eigenaar. Daarnaast staat het paspoort niet altijd op naam van de werkelijke eigenaar. Het paardenpaspoort kan wel als bewijsmiddel worden aangevoerd om het eigendom aan te tonen. Aangezien dit geen sluitend bewijs vormt, is het verstandig om ook ander bewijs voorhanden te hebben.