Procederen in Nederland is heel kostbaar en gelijk hebben en gelijk krijgen zijn twee verschillende dingen. Van tevoren inschatten wat de succeskansen van een gerechtelijke procedure zijn, is lastig.

De zaak kan juridisch nog zo eenvoudig lijken, maar staat of valt vaak met het bewijs van feiten en omstandigheden dat voorhanden is. Van tevoren bewijs verzamelen kan helpen bij het nemen van een beslissing om wel of niet naar de rechter te stappen. Een voorlopig getuigenverhoor en voorlopig deskundigenbericht zijn bij uitstek twee manieren om bewijsmateriaal te verzamelen voordat een geschil aan de rechter wordt voorgelegd.

Voorlopig getuigenverhoor:

Bij een voorlopig getuigenverhoor worden getuigen onder ede gehoord voordat het werkelijke geschil in volle omvang aan de rechter wordt voorgelegd. Het voorlopig getuigenverhoor is bedoeld om getuigenbewijs te verzamelen dat van belang kan zijn voor het slagen van een eventuele rechtszaak. Het voorlopig getuigenverhoor moet worden aangevraagd door een advocaat die een verzoekschrift indient bij de rechtbank. Tegen dat verzoek kan de andere partij verweer voeren. Vervolgens zal de rechtbank een beslissing nemen of het voorlopig getuigenverhoor zal plaatsvinden.

Vaak wordt een voorlopig getuigenverhoor gebruikt om de feiten en omstandigheden van het geschil boven water te krijgen, of om vast te stellen welke getuigen er bij de eigenlijke rechtszaak moeten worden gehoord. Het voorlopig getuigenverhoor is een belangrijk middel bij het inschatten van de kans op succes van de uiteindelijke rechtszaak. Het voorlopig getuigenverhoor is geen vervanging van de rechtszaak, maar een manier om van tevoren getuigenbewijs te verzamelen en op basis daarvan een inschatting te maken van de kansen.

Voorlopig deskundigenbericht:

Het voorlopig deskundigenbericht is een vergelijkbare manier om bewijsmateriaal te verzamelen in aanloop naar een eventuele rechtszaak. In deze procedure wordt een onafhankelijke deskundige door de rechtbank benoemd om een rapport op te stellen over een specifiek technisch vraagstuk dat partijen verdeeld houdt en belangrijk is voor de uitkomst van een eventuele rechtszaak. Bij geschillen over paarden gaat het vaak om veterinaire vraagstukken en vaak wordt dan bijvoorbeeld een onafhankelijke paardendierenarts met specifieke expertise als deskundige benoemd om een voorlopig deskundigenbericht op te stellen.

Een verzoek voor een voorlopig deskundigenbericht moet net zoals bij het verzoek tot een voorlopig getuigenverhoor door een advocaat bij een rechtbank worden ingediend. Ook hier kan de andere partij verweer voeren. De rechtbank beoordeelt het verzoek en als het verzoek gerechtvaardigd is wijst de rechtbank het verzoek toe en benoemt een deskundige en formuleert vaak ook de door de deskundige te beantwoorden vragen.

Het voorlopig deskundigenbericht is vaak bruikbaar bij geschillen waar technische of wetenschappelijke kennis vereist is om het geschil te begrijpen en om de succeskansen van een eventuele rechtszaak in te schatten. Denk hierbij aan geschillen over de gezondheidstoestand van een paard tijdens aflevering bij verkoop, of aan geschillen over beroepsfouten van professionele dienstverleners, of aan geschillen over bouwtechnische aspecten bij de realisatie van een bouwwerk.

Verzoek toewijzen, tenzij

De rechtbank heeft bij de beoordeling van een verzoek voorlopig getuigenverhoor of voorlopig deskundigenbericht geen discretionaire bevoegdheid. De rechtbank moet het verzoek toewijzen, tenzij er een duidelijke reden is om dat niet te doen. De gronden om zo’n verzoek af te wijzen, zijn zeer beperkt. Volgens vaste rechtspraak kan een verzoek alleen worden afgewezen indien misbruik wordt gemaakt van het verzoek, of omdat het verzoek strijdig is met een goede procesorde indien het verzoek afstuit op een ander zwaarwichtig geoordeeld bezwaar of wanneer de verzoeker bij toewijzing van het verzoek onvoldoende belang heeft.

Kosten besparen

Het voorlopig getuigenverhoor en het voorlopig deskundigenbericht helpen partijen bij het verzamelen van hun bewijsmateriaal en bij het voorbereiden van hun zaken. Zowel het voorlopig getuigenverhoor als het voorlopig deskundigenbericht zijn zeer bruikbare manieren om van tevoren een inschatting te kunnen maken van de uiteindelijke kansen wanneer een geschil eventueel voor de rechter wordt gebracht. Daarmee zijn het ook manieren om eventueel onnodige proces- en advocaatkosten te voorkomen.

Wibe Reddingius