Indien u als werkgever het UWV om toestemming verzoekt om een werknemer te ontslaan wegens bedrijfseconomische redenen, is het belangrijk om te weten dat u niet vrij bent de werknemer aan te wijzen die u wilt ontslaan.

Indien een bepaalde functie komt te vervallen dan moet op grond van de Wet Werk en Zekerheid en de Ontslagregeling objectief worden vastgesteld voor welke werknemer ontslag moet worden aangevraagd. Dit wordt bepaald aan de hand van het zogenaamde afspiegelingsbeginsel. Middels het afspiegelingsbeginsel wordt vastgesteld welke werknemers bij een reorganisatie binnen de bedrijfsvestiging voor ontslag moeten worden voorgedragen. Het afspiegelingsbeginsel houdt in dat binnen een categorie uitwisselbare functies, per leeftijdsgroep, de werknemer met het kortste dienstverband het eerst voor ontslag in aanmerking komt. Maar wat zijn dan uitwisselbare functies?

Uitwisselbare functies

Op grond van de Ontslagregeling is een functie uitwisselbaar als de functies vergelijkbaar zijn wat betreft de inhoud van de functie, de voor de functie vereiste kennis, vaardigheden en competenties en de tijdelijke of structurele aard van de functies. Bovendien moeten het niveau van de functie en de bijbehorende beloning gelijkwaardig zijn. Deze factoren moeten in onderlinge samenhang worden beoordeeld.

In de uitvoeringsregels van het UWV wordt de Ontslagregeling nader toegelicht. Uitgangspunt voor het vaststellen van de functie-inhoud is de functiebeschrijving, zo nodig aangevuld met aandachtsgebieden (bij algemeen omschreven functies), nadere functie-eisen en algemene planningsafspraken (bij functiereeksen). Indien er binnen de organisatie functieomschrijvingen aanwezig zijn dan dient de werkgever die bij het verzoek te overleggen.

Een voorbeeld waarin geen sprake is van uitwisselbare functie: een buschauffeur en een taxichauffeur verrichten vergelijkbare werkzaamheden, namelijk het vervoeren van passagiers. Daarmee is echter niet gezegd dat de functies uitwisselbaar zijn. Gelet op vereiste vakspecifieke kennis en vaardigheden (stratenkennis, diploma’s, certificaten, type rijbewijs) is dat in de regel niet het geval. U begrijpt dat het in veel gevallen moeilijk te voorspellen is of functies al dan niet inwisselbaar zijn. Het helpt als u duidelijke functieomschrijvingen heeft opgesteld.

Sinds de invoering van de WWZ geldt dat functies die een tijdelijk karakter hebben – een arbeidsduur korter dan 26 weken – en arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd die binnen 26 weken aflopen, buiten beschouwing moeten worden gelaten bij het toepassen van het afspiegelingsbeginsel.

Wanneer er een cao op de arbeidsovereenkomst van toepassing is gelden bovenstaande regels mogelijk niet. Het kan zijn dat in de cao andere regels zijn opgenomen voor het bepalen van de ontslagvolgorde bij ontslag wegens een bedrijfseconomische reden.

Een uitwisselbare functie is iets anders dan een passende functie

Bij het aanvragen van een ontslagvergunning wil het UWV ook weten of er andere passende functies voor de werknemer beschikbaar zijn. De termen uitwisselbare functie en passende functie zijn eenvoudig met elkaar te verwarren. Het belangrijkste onderscheid is dat het bij de uitwisselbaarheid van functies gaat om de functie, terwijl het bij passendheid van functies gaat het over de werknemers. De toets op uitwisselbaarheid is kortom objectief gerelateerd aan de functie. Dit in tegenstelling tot het begrip ‘passende functie’, waar wordt gekeken naar de subjectieve/persoonlijke mogelijkheden van de werknemer binnen de organisatie.

Of een boventallige werknemer kan worden herplaatst in een andere passende functie, is afhankelijk van de beoordeling of hij geschikt is voor de betreffende functie. In eerste instantie wordt aan de hand van het afspiegelingsbeginsel bepaald welke werknemer voor ontslag moet worden voorgedragen. Dit gebeurt, zoals gezegd, op basis het objectieve criterium ‘uitwisselbare functies’. Indien er vervolgens binnen de organisatie een functie beschikbaar is (of binnen de herplaatsingstermijn beschikbaar komt), dient aan de hand van een subjectieve beoordeling de geschiktheid van de werknemer voor die functie te worden bepaald en dus of de functie voor de werknemer passend is. Het begrip ‘passende functie’ is dus ruimer dan het begrip ‘uitwisselbare functie’.

Heeft u te maken met een (dreigend) ontslag wegens bedrijfseconomische redenen of bent u als werkgever daartoe genoodzaakt. Aarzel dan niet om contact met ons op te nemen zodat wij u daarover zorgvuldig kunnen adviseren

Heb je vragen over dit blog neem dan gerust contact op met Hian Li Ko.

Mail op ko@kc-advocaten.nl of bel op 010 35 10 299